Yazar: HAFIZ TÜRKMEN

Tarih: 09/05/2025 13:48 Güncelleme Tarihi: 16/05/2025 11:48

"Ukrayna'nın yeniden inşası için 486 milyar dolar gerekiyor"

Davos'ta Türkiye-Ukrayna İş İnsanları Derneği Başkanı Burak Pehlivan, barışa dair bir beklenti oluştuğunu ve Ukrayna'nın yeniden inşasında en büyük rolü Türkiye'nin oynayacağını söyledi.
Pehlivan, Ukrayna'nın yeniden inşası için 486 milyar dolara ihtiyaç olduğunu belirtti. İkinci Trump döneminde Ukrayna-Rusya savaşının geleceğini değerlendiren Pehlivan, Trump’la birlikte bir barış beklentisinin oluştuğunu ifade etti.
Her ne kadar barış hemen gelmeyecek olsa da artık daha yakın olduğuna vurgu yaptı.
“Ukrayna'nın yeniden imar ve inşası için 486 milyar dolara ihtiyaç olduğu belirtiliyor. Gerçi Avrupa Yatırım Bankası bu miktarın 1 trilyon doları bulacağını söyledi. Bu, son yılların en büyük yatırım hamlesi olacak.” dedi.

Son beş senede Türkiye'nin, Ukrayna'daki en büyük yabancı sermaye yatırımcısı olduğuna dikkat çeken Pehlivan, “Ülkemiz iş dünyası da en çok katkıyı yapacak ülke olacak. Savaş döneminde ve son 5 yılda Türkiye ile Ukrayna dış ticaret hacmi değişmedi. Türkiye, son yıllarda en büyük ticaret fazlasını 700 milyon dolarla bu ülkede gerçekleştirdi.” ifadelerini kullandı.
Türkiye ile Ukrayna arasındaki ekonomik, ticari ve siyasi ilişkilerin güçlenerek devam edeceğini de sözlerine ekledi.

Söz konusu meblağ, geçen yıl mart ayında 411 milyar dolar olarak hesaplanmıştı.

Maliyet Raporu: İlk Sırada Konut İhtiyacı
10 yıllık maliyet tahminine göre, konut ihtiyacı 80 milyar dolarla (%17) listenin başında yer alıyor.
Onu 74 milyar dolarla (%15) ulaşım, 67,5 milyar dolarla (%14) ticaret ve sanayi ihtiyaçları izliyor.
Dünya Bankası Doğu Avrupa Bölge Direktörü Arup Banerji, “486 milyar dolar, akıl almaz derecede bir miktar ve elbette ki gerçek ihtiyaçları yansıtıyor.” dedi.
Ancak Banerji, savaşın ilk aylarında görülen yüksek hasar oranlarının hızla azaldığını da hatırlattı.

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası’nın hazırladığı başka bir raporda, savaştan kaynaklanan doğrudan zararın yaklaşık 152 milyar dolara ulaştığı ve kayıpların Donetsk, Harkiv, Luhansk, Zaporijya, Herson ve Kiev gibi bölgelerde yoğunlaştığı belirtiliyor.
Ekonomik üretim ve ticaretteki aksaklıkların yanı sıra, enkaz kaldırma gibi savaşla ilgili diğer maliyetlerin ise 499 milyar doları bulabileceği ifade ediliyor.

Ukrayna’daki binaların %10’u ya yıkıldı ya da hasar gördü.
Yatırım uzmanlarına göre, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası’nın raporunda yer alan veriler oldukça çarpıcı.
Yaklaşık 2 milyon konut birimi, yani Ukrayna'nın toplam konut stokunun %10'u ya hasar gördü ya da tamamen yıkıldı.
Ayrıca 8.400 km otoyol, karayolu ve diğer ulusal yollar ile yaklaşık 300 köprü savaştan etkilendi.

İş Dünyası ve Türk Yatırımları
İş dünyası, Rusya ile Ukrayna arasındaki krizi yakından izliyor.
İki ülkenin Türkiye'nin gıda ithalatında %40, turizmde %25, doğalgaz ithalatında ise %50 payı bulunuyor.
Her iki ülkede yüzlerce Türk yatırımı ve yürümekte olan müteahhitlik projeleri mevcut.

Ukrayna pazarı Türkiye için kritik öneme sahip.
Son yıllarda yakınlaşan ilişkiler ve artan ticaret hacminin yanı sıra, 700’den fazla Türk şirketi ülkede faaliyet gösteriyor.
Peki hangi Türk şirketi Ukrayna’da ne yapıyor?

Turkcell’in Tam İştiraki Lifecell’in 10 Milyonu Aşkın Abonesi Var
Dünya gazetesinden Göker Bilgiç’in haberine göre, Turkcell’in tamamına sahip olduğu iştiraki Lifecell, Ukrayna’nın en büyük üçüncü mobil operatörü konumunda.
Grup gelirlerinin %10’unu oluşturan Turkcell’in uluslararası operasyonları içinde Ukrayna önemli bir yere sahip.
2005 yılından bu yana ülkede faaliyet gösteren şirketin 10 milyonu aşkın abonesi bulunuyor.

Endekse Göre Pozitif Performans:
BIST 100 Endeksi son bir yılda %25 değer kazanırken, TCELL %66 değer kazandı.
Hisse, son bir yılda en düşük 59.10, en yüksek 111.81 seviyelerini gördü.
Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası analistlerine göre, TCELL hissesi için 1 yıllık fiyat tahmini maksimum 159 TL.
Pozitif bir senaryoda, savaş ortamının azalması ve Ukraynalı yurttaşların ülkesine dönmesiyle artacak operatör kullanımı, TCELL’in 220 TL seviyelerine ulaşmasını mümkün kılabilir.

Şişecam Fabrikası Rusya Sınırında
Cam ambalaj pazarının önemli şirketlerinden Şişecam, hem Ukrayna hem de Rusya’da üretim yapıyor.
Şirketin Rusya’da 5, Ukrayna’da 1 tesisi bulunuyor.
Ukrayna’daki tesis, Rusya ile sınır olan Kharkov bölgesinde yer alıyor.
2011 yılından bu yana Şişecam bünyesinde bulunan Merefa Glass Company, bölgede yaşanan olaylar nedeniyle yıllardır kapalı durumda.

Endekse Göre Negatif Performans:
BIST 100 Endeksi son bir yılda %25 değer kazanırken, SISE %16 değer kaybetti.
Hisse, son bir yılda en düşük 37.48, en yüksek 55.64 seviyelerini gördü.
Analistlere göre, olası bir barış ortamında artacak üretim hacmi ve yeniden faaliyete geçecek tesislerle birlikte SISE 110 TL seviyelerine ulaşabilir.

Dev Altyapı Projelerini Türk Müteahhitler Yapıyor
Ukrayna, Türk inşaat şirketlerinin yoğun faaliyet gösterdiği bir pazar.
Türk firmaları, özellikle altyapı projelerinde ön plana çıkıyor:

Doğuş İnşaat, Kremençuk bölgesinde 2 km uzunluğundaki köprü projesi ihalesini kazandı (400 milyon dolar).

Onur İnşaat, Jitomir Havalimanı’nın yenilenmesi işini yaklaşık 1,8 milyon dolara üstlendi.

Şirket ayrıca Kiev’in en büyük caddesini 26,5 milyon dolara yeniledi ve başkentin çevre yolu ihalesi için teklif verdi.

Zaporoje Köprüsü’nün açılışını gerçekleştirdi.

5 yıl önce Dnipro Havalimanı ihalesini 200 milyon dolara aldı.

Şu an 4 projeye daha devam ediyor.

Limak İnşaat, 2016’da Dnipro metrosu ihalesini kazandı (224 milyon euro).
Ayrıca 2020’de Ukrayna Devlet Kara Yolları Kurumu ile 3 milyar dolarlık iş birliği anlaşması imzalandı.

DGGYO:
BIST 100 Endeksi son bir yılda %25 değer kazanırken, DGGYO %43 değer kazandı.
Hisse, 27.90 ile 47.68 aralığında işlem gördü.
Analistlere göre, Ukrayna’nın yeniden inşası sürecine dâhil olunması hâlinde 140 TL seviyelerine ulaşabilir.

Otokar ve Karsan'dan Bölgeye Otobüs İhracatı
Hafif ve ağır ticari araç üreticisi Karsan, Rusya sınırında bulunan Kharkiv Belediyesi ile Nisan 2021’de 500 araçlık büyük bir iş birliğine imza attı.
Şirketin bölgede bir üretim tesisi kurmayı planladığı da açıklanmıştı.
Nisan ayında düzenlenen Uluslararası Mintrans Forumu'nda konuşan Kharkiv Belediye Başkan Vekili İgor Terekhov, Karsan ile üretim konusunda anlaştıklarını ve tesiste yaklaşık 300 kişinin istihdam edileceğini açıkladı.
Karsan, Ocak ayında 150 adetlik Jest ve Atak aracını kente teslim etti. Kalan teslimatlar ise birkaç yıl içinde tamamlanacak.

Otokar, Koç Topluluğu şirketlerinden biri olarak, 2020 yılında Ukrayna'nın Vinitsa Bölgesi ile 4 milyon euroluk bir anlaşma yaptı.
Anlaşma kapsamındaki 10 adet Kent otobüsü, Eylül 2021'de teslim edildi.
Otokar, geçtiğimiz yıllarda araç kiralama sektörüne yönelik de yatırım yaptı.

Performans Verileri:

BIST 100 Endeksi son bir yılda %25 değer kazanırken, OTKAR %7 değer kaybetti.

Hisse, 397.50 ile 675.50 TL arasında işlem gördü.

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası analistlerine göre OTKAR’ın 1 yıllık hedef fiyatı 720 TL.

Savaş ortamının azalmasıyla artacak toplu taşıma ihtiyacı ve yeni sipariş beklentileri, fiyatı 950-1000 TL bandına taşıyabilir.

Karsan (KARSN) Performansı:

BIST 100 Endeksi son bir yılda %25 artarken, KARSN %34 değer kazandı.

Hisse, 9.08 ile 19.46 TL arasında işlem gördü.

Analistlere göre, Ukrayna’da hayatın normale dönmesiyle Karsan da Otokar gibi fırsatlar yakalayabilir.

1 yıllık hedef fiyat 15 TL olmakla birlikte, savaşın sona ermesi durumunda 25 TL’ye kadar çıkabilir.

Enerji Sektöründe de Türk Şirketleri Var
Aksa Enerji, önceki yıllarda Ukrayna’nın iki belediyesi ile iş birliği anlaşması imzaladı.
İzmail Belediye Meclisi ile yapılan anlaşmaya göre, şirket 260 MW’lık doğalgaz santralini finanse edecek ve işletecek.
Ayrıca Odessa şehrine bir elektrik santrali kurulması için de bir başka anlaşma imzalandı.

Girişim Elektrik iştiraki Europower Ukraine LLC, Odessa’daki fabrika inşaatını tamamladı.
Şirket, bölgede özellikle güneş enerjisi santralleri başta olmak üzere ürün ve hizmet tedariki sağlıyor.

Performans Verileri (AKSEN):

BIST 100 Endeksi son bir yılda %25 artarken, AKSEN %32 değer kazandı.

Hisse, 31.98 ile 48.58 TL arasında işlem gördü.

1 yıllık performans hedefi 74 TL, olası Ukrayna barışı senaryosunda 140 TL’ye ulaşabilir.

GESAN Performansı:

Endekse göre negatif seyir izledi. BIST 100 %25 artarken, GESAN %31 değer kaybetti.

Hisse, 37.68 ile 91.35 TL arasında işlem gördü.

Güncel değerlendirmede 1 yıllık hedef fiyat maksimum 56 TL. Ancak Ukrayna’dan gelecek pozitif haberlerle 100 TL seviyesine ulaşması mümkün.

Yazar: HAFIZ TÜRKMEN

Tarih: 09/05/2025 13:48 Güncelleme Tarihi: 16/05/2025 11:48